Bezsenność u dzieci – jak objawiają się problemy ze snem?
Gdy dziecko ma problemy ze snem, cierpi na tym cała rodzina. Nieprzespane noce powodują stres i frustrację, osłabiają odporność i negatywnie wpływają na samopoczucie. Tymczasem według badań zaburzenia snu u dzieci to dosyć powszechna dolegliwość, która dotyka nawet 25-62% populacji dzieci.
Zaburzeniom snu u najmłodszych mogą towarzyszyć różne objawy. Najczęściej są to:
- Trudności z zasypianiem, o których mówimy, gdy czas zasypiania przekracza 45 minut.
- Opóźnienie snu, które polega na tym, że dziecko zasypia i budzi się ok. 2 godziny później, niż powinno.
- Koszmary nocne, mogą pojawić się po ukończeniu około 3. roku życia i są związane z nadmiarem negatywnych emocji przeżywanych w ciągu dnia.
- Zespół niespokojnych nóg polega na konieczności poruszania kończynami dolnymi podczas snu i występuje często w grupie wiekowej 11-13 lat.
- Lunatykowanie, czyli zaburzenie, które polega na pojawieniu się w czasie snu aktywności ruchowej o charakterze automatycznym, najczęściej występuje u dzieci w wieku 8-12 lat.
- Chrapanie, czyli utrudniony przepływ powietrza przez gardło, który może być objawem choroby.
Zaburzeniom snu u dzieci towarzyszą też parasomnie. Są to zachowania bezpośrednio związane z wybudzaniem się ze snu lub występujące zaraz po wybudzeniu. Zaliczamy do nich przede wszystkim:
- jaktacje (rytmiczne ruchy głowy i ciała),
- bruksizm (zgrzytanie zębami),
- lęki nocne, w tym gwałtowne ataki płaczu, krzyku, którym towarzyszy wiercenie się i przyspieszony oddech (w czasie napadu nie można wybudzić dziecka ze snu),
- mówienie przez sen,
- moczenie nocne,
- przebudzanie się z dezorientacją.
Zaburzenia snu u najmłodszych mogą mieć bardzo różne przyczyny. Najczęściej są związane z brakiem określonych ram dla snu lub zachowań i przyzwyczajeń, które źle wpływają na sen.
Zaburzenia snu u niemowląt
Niemowlęta mają bardzo duże zapotrzebowanie na sen. Śpią nie tylko w nocy, ale także drzemią w ciągu dnia. Dzieci budzą się w nocy na jedzenie lub z powodu mokrej poduszki. W tym okresie niezwykle ważne jest ustalenie stałego rytmu dnia.
Jak mogą objawiać się problemy ze snem u rocznego dziecka?
Tym, co najczęściej niepokoi rodziców, jest częste wybudzanie się dziecka ze snu i problemy z ponownym zaśnięciem. Niespokojny sen 1,5 rocznego dziecka może być związany ze skokami rozwojowymi.
Są to okresy intensywnego rozwoju mózgu oraz całego systemu nerwowego, czego efektem jest nagły wzrost zdolności do rozwijania nowych umiejętności psychoruchowych. Skoki rozwojowe powodują zwiększoną płaczliwość, drażliwość, brak apetytu i zaburzenia snu.
Kolejnym problemem, który może pojawić się w tym okresie, jest regres snu u dziecka. Jest to chwilowe pogorszenie jakości snu dziecka, które może wynikać ze zmian w otoczeniu lub nauki nowych umiejętności.
Zaburzenia snu u 2 latka – co może je wywoływać?
Przez pierwsze lata swojego życia dziecko bardzo intensywnie się rozwija. W tym czasie jest ono wrażliwe na wszelkie zmiany w swoim otoczeniu. Zaburzenia snu u dziecka 2 letniego mogą być spowodowane:
- skokami rozwojowymi,
- przebodźcowaniem, czyli nadmiarem bodźców, które docierają do dziecka w ciągu dnia,
- potrzebą bliskości,
- pełnym pęcherzem i strachem przed pójściem do łazienki,
- ząbkowaniem,
- infekcją.
Przyczyną bezsenności u najmłodszych dzieci mogą być też warunki snu. W łóżeczku małego dziecka powinno znajdować się jak najmniej przedmiotów. Maluszkowi do snu w zupełności wystarczy dobry materac, prześcieradło i kołderka.
Pierwszą poduszkę dla dziecka kupuje się zwykle między 12 a 18 miesiącem życia. Poduszka powinna być płaska i wykonana z hipoalergicznych materiałów.
Zaburzenia snu u dzieci w wieku przedszkolnym
Problemy ze snem u dzieci w wieku przedszkolnym mogą wynikać z nadmiaru wrażeń w ciągu dnia, lęku przed ciemnością, potrzeby bliskości oraz częstych infekcji, które zaburzają rytm snu. W tym okresie może pojawić się moczenie nocne, bruksizm, koszmary nocne oraz chrapanie spowodowane chorobami układu oddechowego.
Jeśli zaburzenia snu utrzymują się przez dłuższy czas lub towarzyszą im niepokojące objawy, należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który pokieruje rodzinę do odpowiedniego specjalisty.
Niekiedy problemem może być także niewygoda i wówczas warto rozważyć wymianę materaca, poduszki lub pościeli. Prawidłowo dobrany materac ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu.
Poduszka o odpowiednim kształcie doskonale podpiera szyjny odcinek kręgosłupa, a przewiewna pościel zapewnia optymalną cyrkulację powietrza w trakcie snu.
Najlepsze poduszki dla dzieci, odpowiednie materace dziecięce i wysokiej jakości pościele zamówisz w naszym sklepie. Wśród polecanych modeli znajdziesz produkty takich marek jak: TEMPUR®, Materasso, Hilding i Estella.
Zaburzenia snu u dzieci w wieku szkolnym i okresie dojrzewania
Problemy z zasypianiem u dzieci w wieku szkolnym i okresie dojrzewania mogą być spowodowane fizjologicznym opóźnieniem fazy zasypiania, co jest związane między innymi ze zmianami w wydzielaniu melatoniny. Wówczas dochodzi do przesunięcia pory zasypiania i pory wstawania. Dziecko może kłaść się po północy i wstawać we wczesnych godzinach popołudniowych.
Bezsenność u 10 latka prowadzi do przewlekłego niedoboru snu i pogorszenia wyników szkolnych. Dziecko rano trudno jest obudzić, przez co spóźnia się do szkoły, a na zajęciach jest zmęczone i senne. Dlatego problemów z zasypianiem u dzieci w wieku 9 lat lub starszych nie należy bagatelizować. Jeśli nie jesteś w stanie nakłonić pociechy, aby wcześniej kładła się spać, warto skorzystać z pomocy doświadczonego psychologa.
Zewnętrzne czynniki wywołujące bezsenność u dzieci w każdym wieku
Przyczyn bezsenności u dzieci może być bardzo dużo. Jeśli chcesz dziecku pomóc, musisz najpierw znaleźć źródło problemu. W tym celu obserwuj dziecko i przyjrzyj się jego codziennym nawykom. Może się okazać, że z pozoru niewinne czynności lub przyzwyczajenia są powodem jego problemów ze snem.
1. Używanie ekranów
Urządzenia elektroniczne, takie jak tablet, komputer czy telefon mogą w widoczny sposób pogorszyć jakość snu. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdzie dziecko używa ich bezpośrednio przed położeniem się do łóżka. Jeśli pociecha ma problemy z zasypianiem, warto ograniczyć oglądanie telewizji i granie w gry w ciągu dnia.
2. Problem z wyznaczaniem granic
Zaburzenia snu mogą być związane ze sposobem, w jaki rodzice wychowują swoje dziecko. Problemem najczęściej jest nieumiejętność ustanawiania i egzekwowania granic. Bezsenność może też pojawić się u tych dzieci, których rodzice są bardzo wybuchowi i emocjonalni. Takie zachowanie powoduje, że dziecko często odczuwa lęk i napięcie. Nagromadzenie negatywnych emocji znacząco utrudnia zasypianie i pogarsza jakość snu.
3. Brak stałego rytmu dnia
Ludzki organizm zdecydowanie lepiej funkcjonuje, gdy ma ustalony stały rytm dnia. Regularne ramy snu i jedzenie o stałych porach korzystnie wpływają na pracę układu pokarmowego i odpornościowego. Natomiast brak stałego rytmu dnia może prowadzić do przewlekłego zmęczenia, drażliwości, problemów żołądkowych, obniżonej odporności i pogorszenia jakości snu.
Ustalenia rytmu dnia bardzo pomaga w dbaniu o higienę snu. Godziny kładzenia się spać mogą być orientacyjne i np. obejmować czas między 20.00 a 20.30. Chodzi o to, aby w określonym przedziale czasowym dziecko wyciszyło się i stopniowo zaczęło szykować się do spania.
4. Zaburzenia psychiczne
Przyczyną bezsenności u dzieci mogą być również zaburzenia psychiczne. Najczęściej są to stany depresyjne i zaburzenia lękowe. Tego rodzaju zaburzeniom często towarzyszą problemy w nauce, wycofanie społeczne, a nawet samookaleczanie. Jeśli dziecko nie radzi sobie ze swoimi emocjami, jest apatyczne lub odczuwa silny lęk, konieczna będzie pilna konsultacja z psychologiem.
5. Choroby i dolegliwości
Dziecko może się wybudzać ze snu z powodu dyskomfortu wywołanego konkretną jednostką chorobową. Poza zwykłą infekcją dyskomfort powodują również alergie, atopowe zapalenie skóry, egzemy oraz zaburzenia o podłożu neurologicznym. W każdym z wymienionych przypadków należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
6. Niezdrowa dieta
Problemy ze snem często wynikają z nieodpowiedniej diety. Dzieje się tak, gdy dziecko sięga po niezdrowe przekąski, wysokoprzetworzone produkty, napoje słodzone oraz napoje z dużą zawartością kofeiny. Tego rodzaju produkty niekorzystnie wpływają na działanie układu pokarmowego, przez co wydłużają zasypianie i skracają długość snu.
7. Niska aktywność fizyczna w ciągu dnia
Niska aktywność w ciągu dnia może powodować, że wieczorem dziecko nie będzie czuło się zmęczone. W efekcie trudniej będzie mu zasnąć, a rano może wciąż odczuwać zmęczenie. Negatywnie na sen wpływa też nadmierna aktywność fizyczna, która skraca sen i powoduje dolegliwości bólowe. W przypadku wystąpienia problemów ze snem specjaliści zalecają regularną aktywność fizyczną o umiarkowanym nasileniu.
Bezsenność u dzieci i młodzieży – jak pomóc dziecku i zadbać o zdrowy sen?
Wiesz już, jakie mogą być przyczyny bezsenności u dzieci. Niektóre z nich łatwo można wyeliminować poprzez zamianę codziennej rutyny lub sposobu żywienia, podczas gdy inne wymagają konsultacji ze specjalistą. Sen jest kluczowy dla zdrowia dziecka, dlatego przygotowaliśmy dla Ciebie kilka wskazówek, dzięki którym skutecznie zadbasz o higienę snu swojej pociechy.
1. Efektywne spędzanie czasu z dzieckiem
W nocy dzieci mogą odreagowywać emocje nagromadzone w ciągu dnia. Dlatego to ważne, aby zapewnić im komfort psychiczny i poczucie bezpieczeństwa. Nie zostawiaj dziecka samego z negatywnymi emocjami. Spędzaj z nim czas na ciekawych aktywnościach, które pobudzają umysł i ciało. Postaraj się także ograniczyć korzystanie z telefonu komórkowego, komputera i telewizora. Pamiętaj, że wspólne zabawy i rozmowa to najlepszy sposób na rozładowanie emocji i budowanie więzi z dzieckiem.
2. Wieczorne rytuały
Każde dziecko przed snem powinno się wyciszyć. Pomocne w tym mogą okazać się wieczorne rytuały. Przyzwyczajaj dziecko do kładzenia się o stałych porach. Wyznacz czas kąpieli, czas czytania przed snem i czas zasypiania. Przewidywalny rytm dnia i wieczorne rytuały ułatwiają zasypianie i bardzo korzystnie wpływają na jakość snu.
3. Zadbaj o siebie
Rodzice często zapominają o tym, że ich reakcja na problemy ze snem u dziecka może dodatkowo je pogłębiać. Twoje zdenerwowanie spowodowane kolejną pobudką będzie udzielało się dziecku. Dlatego postaraj się nie reagować zbyt gwałtownie. Zadbaj o swój komfort, poproś o pomoc partnera lub dziadków. Gdy zachowasz spokój, łatwiej Ci będzie uspokoić dziecko, dzięki czemu szybciej zaśnie i lepiej się wyśpi.
4. Warunki snu
Warunki panujące w sypialni mają również bardzo duży wpływ na komfort snu dziecka. Pomieszczenie powinno być odpowiednio zaciemnione, dobrze wywietrzone i uporządkowane. Małym dzieciom w zasypianiu bardzo pomagają interaktywne projektory, które wyświetlają kolorowe obrazy na ścianie, emitują szum fal i odtwarzają kołysanki.
5. Dobry materac
Problemy ze snem u dziecka bywają spowodowane niewygodnym materacem. Na zbyt miękkim podłożu ciało dziecka może się zapadać, a zbyt twardy materac powoduje dyskomfort i dolegliwości bólowe. W naszym sklepie znajdziesz szeroki wybór materacy dla najmłodszych od topowych producentów.
Wśród polecanych modeli na uwagę zasługują poniżej wymienione materace.
- Materac Hilding Dobranocka – wykonany z elastycznej i niezwykle przewiewnej pianki Flexifoam
- Materac Materasso Baby Comfort – wyjątkowo wytrzymały i trwały model z odpinanym pokrowcem Bambi
- Materac Hilding Safety Smyk – wykonany z pianki Velvet Touch oraz wyposażony w antybakteryjny pokrowiec Medicott Silver
Materac powinien być dopasowany do wieku, wagi i kształtu ciała dziecka. Prawidłowo dobrany model zapewni stabilne podparcie dla kręgosłupa i korzystnie wpłynie na jakość snu.
Na zdjęciu: Materac Hilding Dobranocka
6. Dopasowana poduszka
Jeśli chcesz, żeby Twoje dziecko lepiej się wysypiało, zamów mu dobrej jakości poduszkę. Najlepsze modele, takie jak TEMPUR® Original Junior pomagają zachować terapeutyczną pozycję podczas snu, redukują naciski i zapobiegają powstawaniu wad postawy. Wypełnienie poduszki TEMPUR® Original Junior jest zrobione z innowacyjnego materiału TEMPUR®, który gwarantuje najwyższy komfort snu.
Dla starszych dzieci odpowiednim wyborem będzie poduszka TEMPUR® Millennium z wyprofilowanym zagłębieniem, która ma status wyrobu medycznego i jest dostępna w zestawie z hipoalergicznym pokrowcem.
Na zdjęciu: Poduszka TEMPUR® Original Junior
7. Wygodna pościel
Zapewnienie dziecku komfortu termicznego w trakcie snu nie zawsze jest proste. Jeśli pociecha często poci się w nocy, warto postawić na wysokiej jakości pościel o przewiewnej strukturze.
Świetnym wyborem będzie na przykład pościel dziecięca Estella mako-satyna PUNKTCHEN 7228. Jest ona wykonana z satyny bawełnianej, która intensywnie oddycha i bardzo dobrze wpływa na skórę dziecka. Pościel Estella jest też łatwa do utrzymania w czystości i wyjątkowo odporna na gniecenie.
Na zdjęciu: pościel dziecięca Estella mako-satyna PUNKTCHEN 7228
Zaburzenia snu u dzieci – możesz im zapobiegać!
Problemy ze snem u dzieci mogą bardzo negatywnie wpływać na funkcjonowanie całej rodziny. W takiej sytuacji ważna jest szybka i adekwatna reakcja.
Jeśli pomimo zapewnia dziecku odpowiedniego wsparcia emocjonalnego i komfortowych warunków snu, pociecha dalej ma trudności z zasypianiem, warto skontaktować się ze specjalistą. W zależności od potrzeb może to być lekarz rodzinny, psycholog lub neurolog. Specjalista pomoże ustalić przyczynę bezsenności u dziecka i podpowie Ci, co jeszcze możesz zrobić, żeby zadbać o komfort jego snu.
Bibliografia
M. Kaczor, M. Salski, Leczenie behawioralnych zaburzeń snu u dzieci i młodzieży – przegląd literatury, Psychiatria Polska 2016; 50(3): 571-584.
A. Wichniak, „Bezsenność” w: Portal MP.pl, https://onkolmed.pl/wpis/475,zaburzenia-snu-u-dziecka-przyczyny-rodzaje-objawy-leczenie (dostęp 08.07.2024).
E. Drozdowicz-Jastrzębska, „Moje dziecko nie chce spać – zaburzenia snu u dzieci” w: blog Mama Ginekolog, https://mamaginekolog.pl/dziecko/moje-dziecko-nie-chce-spac-zaburzenia-snu-u-dzieci/ (dostęp 08.07.2024).
K. Maj, „Spokojne dziecko, spokojna noc – zaburzenia snu u dzieci” w: Portal E-Zikoapteka, https://www.e-zikoapteka.pl/artykuly/spokojne-dziecko-spokojna-noc-zaburzenia-snu-u-dzieci.html (dostęp 08.07.2024)
Zaburzenia snu u niemowląt i dzieci – najczęściej zadawane pytania
Co powoduje bezsenność u dzieci?
Bezsenność u dzieci może powodować wiele czynników. Są to zarówno czynniki psychologiczne, somatyczne, jak i środowiskowe. Problemy ze snem najczęściej wynikają zaburzonego rytmu snu oraz nawyków, które negatywnie wpływają na jakość snu.
Dlaczego dziecko ma problem z zasypianiem?
Dziecko może mieć problem z zasypianiem, gdy za wcześnie położy się do łóżka, jest rozdrażnione lub przebodźcowane. Dlatego to ważne, aby maluch wyciszył się przed snem i kładł się o ustalonych porach. Trudności z zasypianiem mogą też wynikać ze źle dobranego materaca, poduszki lub pościeli. Niekiedy problemem bywa również jakość powietrza w pomieszczeniu i zbyt mały stopień jego zaciemnienia.
Co zrobić, gdy dziecko nie może zasnąć?
Rolą rodzica jest zapewnienie dziecku emocjonalnego wsparcia i poczucia bezpieczeństwa. Zwykle już sama obecność opiekuna bardzo ułatwia zasypianie. Warto też przeanalizować plan dnia dziecka i zastanowić się, co można w nim zmienić, aby wieczorne zasypianie nie sprawiało dziecku problemów.
Patrycja
Doradca klienta w Komfort Snu od 7 lat
Udostępnij na Facebooku
