Kręgozmyk – czym jest i jak spać, żeby złagodzić ból?

Co to jest kręgozmyk?

Kręgozmyk to bardzo bolesna dolegliwość, która ma duży wpływ na funkcjonowanie narządu ruchu. O jej występowaniu mówimy, gdy dochodzi do samoistnego, powolnego przesuwania się wyższego kręgu do przodu względem kręgu niższego. 

Kręgozmyk najczęściej występuje w dolnym odcinku kręgosłupa lędźwiowego L5-S1, L4-L5. Powstaje w wyniku urazu kręgosłupa spowodowanego upadkiem lub uderzeniem, zmian zwyrodnieniowych, lub może mieć związek z wrodzonym ubytkiem stawów kręgowych i łuków. 

Przesunięcie kręgu może wynosić:

• mniej niż 25% – stopień I,
• między 25-50% – stopień II,
• między 50-70% – stopień III,
• powyżej 75% – stopień IV,
• niekiedy występuje również całkowity brak styczności kręgów – spondylolisteza całkowita.

Kręgozmyk najczęściej dotyka osoby w wieku 30-40 oraz 60-70 lat. Metody leczenia są każdorazowo dostosowywane do stopnia zaawansowania zmian oraz rodzaju dolegliwości bólowych, jakie występują u danego pacjenta.

Kręgozmyk rzekomy a prawdziwy – na czym polega różnica?

Kręgozmyk to schorzenie, które może przebiegać bez przerwania ciągłości łuku kręgu lub z przerwaniem ciągłości łuku kręgu. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z kręgozmykiem rzekomym, w drugim z kręgozmykiem prawdziwym. 

Kręgozmyk rzekomy powstaje na skutek degeneracji krążka międzykręgowego oraz zmian zwyrodnieniowych stawów międzykręgowych. W jego przebiegu można zaobserwować usztywnienie i pogłębienie kifozy piersiowej, któremu towarzyszy ograniczenie wyprostu w stawach biodrowych.

W przypadku wystąpienia kręgozmyku prawdziwego przemieszczeniu ulega trzon, przednia część łuku, a także wyrostki poprzeczne i wyrostki stawowe górne kręgu wraz z odcinkiem kręgosłupa położonym nad miejscem kręgozmyku. Rozwija się on na podłożu kręgoszczeliny i może być spowodowany przeciążeniem lub urazami kręgosłupa.

Poza kręgozmykiem rzekomym i prawdziwym wyróżniamy także kręgozmyk dysplastyczny, który powstaje w wyniku wrodzonej, nieprawidłowej budowy stawów międzywyrostkowych lub nieprawidłowego kształtu łuku kręgu. To schorzenie jest diagnozowane przede wszystkim u dzieci.

Jakie objawy wskazują na kręgozmyk?

Ból w obrębie kręgosłupa lędźwiowego może mieć bardzo wiele różnych przyczyn. Dlatego warto wiedzieć, jakie objawy najczęściej wskazują na kręgozmyk. Schorzenie na początku przebiega bez wyraźnych dolegliwości. Dopiero z czasem pojawiają się objawy bólowe, które mają tendencję do nasilania się w trakcie długotrwałego siedzenia lub intensywnej aktywności fizycznej. Ból staje się coraz intensywniejszy, co w konsekwencji może doprowadzić do poważnych problemów z wykonywaniem codziennych czynności. 

Główne objawy kręgozmyku to:

• ból w dolnej części pleców, odczuwany jako punktowy, który nasila się w trakcie wyprostu kręgosłupa,
• tkliwość i ból w okolicy kręgosłupa lędźwiowego,
• uczucie zesztywnienia kończyn dolnych i pleców,
• zwiększone napięcie w okolicy pośladków i ud,
• drętwienie kończyn dolnych,
• promieniowanie bólu z pleców w kierunku pośladków, ud lub wzdłuż nogi,
• zaburzenia czucia, niedowłady i przykurcze,
• zaburzenia oddawania moczu i kału.

Warto podkreślić, że nie wszystkie wymienione wyżej objawy występują równocześnie. Charakter symptomów oraz stopień ich zaawansowania zależą od wieku, kondycji kręgosłupa oraz miejsca usytuowania zmian. Wczesne rozpoznania i podjęcie odpowiedniego leczenia pozwala złagodzić objawy oraz umożliwia skuteczne zatrzymanie rozwoju choroby.

Jak leczyć kręgozmyk? Na czym polega rehabilitacja?

Dolegliwości bólowe spowodowane kręgozmykiem znacząco utrudniają wykonywanie codziennych obowiązków. Jeśli zmiany nie są bardzo zaawansowane, pacjentom proponuje się rehabilitację, która ma na celu wzmocnienie mięśni stabilizujących kręgosłup oraz wyrobienie prawidłowych nawyków ruchowych. Leczenie zachowawcze może obejmować:

• masaż tkanek głębokich,
• terapię manualną,
• elektroterapię z użyciem prądów TENS,
• zabiegi fonofrezy,
• kinezyterapię, czyli leczenie ruchem,
• neuromobilizację,
• kinesiotaping.

W przypadku kręgozmyku sam udział w zabiegach rehabilitacyjnych może być niewystarczający. Pacjent powinien także wykonywać zalecone ćwiczenia we własnym zakresie w domu oraz pamiętać o przybieraniu prawidłowej postawy ciała w trakcie wykonywania codziennych czynności, w tym również podczas snu.

Przykładowe ćwiczenia na kręgozmyk

Przykładowe ćwiczenia na kręgozmyk to:

• Leżenie na plecach i naprzemienne przyciąganie do klatki piersiowej raz jednej, raz drugiej kończyny. To ćwiczenie należy wykonywać bardzo powoli.
• Leżenie na plecach z wyprostowanymi nogami i stopami opartymi na piłce. Zadanie polega na unoszeniu bioder do linii łączącej kolana i barki oraz jednoczesnym przesunięciu piłki w kierunku pośladków.
• Leżenie na plecach ze zgiętymi kończynami dolnymi. Zadanie polega na dociskaniu odcinka lędźwiowego do podłoża i utrzymywaniu tej pozycji przez kilka sekund.

Kręgozmyk – kiedy potrzebna jest operacja?

Leczenie operacyjne kręgozmyku jest stosowane w sytuacjach, gdy rehabilitacja nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Zabieg ma na celu ustabilizowanie kręgosłupa, żeby kręgi się nie zsuwały oraz cofnięcie kręgozmyku w takim stopniu, w jakim jest to w danym przypadku możliwe. 

Choć operacja nie jest standardowym działaniem, to jednak może być wykonana, gdy pacjent zmaga się z bardzo uciążliwymi dolegliwościami bólowymi.

Kręgozmyk – jak spać, żeby poczuć ulgę?

Osoby zmagające się z kręgozmykiem powinny wyjątkowo zadbać o jakość swojego snu. Zminimalizowanie dolegliwości bólowych wymaga przybrania odpowiedniej pozycji, która pozwoli na odciążenie kręgosłupa i zredukowanie obciążenia biernego w obrębie narządu ruchu. 

Jak spać przy kręgozmyku? W takim wypadku zalecaną pozycją jest spanie na boku z kończynami dolnymi częściowo zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych. Odradza się natomiast przyciągania głowy do klatki piersiowej, wygięcia głowy do tyłu oraz innych nienaturalnych pozycji, które zwiększają napięcie mięśni kręgosłupa i tym samym nasilają dolegliwości bólowe. 

Neutralna pozycja snu, czyli taka, w której wszystkie krzywizny kręgosłupa pozostają w jak najbardziej fizjologicznym ułożeniu, zmniejsza ryzyko rozwoju choroby lub minimalizuje towarzyszący jej dyskomfort.

Prawidłowe ułożenie ciała do snu jest dużo łatwiejsze, jeśli posiadasz materac o optymalnym stopniu twardości, który zapewnia kręgosłupowi stabilne podparcie i skutecznie redukuje naciski. Doskonałym wyborem dla osób cierpiących na kręgozmyk będą materace średnio twarde lub twarde wykonane z wysokoelastycznej pianki. Tego rodzaju modele pochłaniają ruch oraz równomiernie rozkładają ciężar ciała, co bardzo korzystnie wpływa na komfort snu. 

Wśród polecanych produktów znajduje się materac Argento Therapy Mollyflex o właściwościach antyodleżynowych, który ma status wyrobu medycznego oraz materac TEMPUR Pro® Medium Firm wykonany z innowacyjnego materiału TEMPUR®, który aż o 20% bardziej redukuje naciski.

Na zdjęciu: Materac Argento Therapy Mollyflex

Jak wybrać poduszkę przy kręgozmyku?

Osoby cierpiące na kręgozmyk powinny dużą uwagę przykładać do prawidłowego ułożenia głowy względem reszty ciała w trakcie snu. W przybraniu komfortowej i zdrowej pozycji bardzo pomagają poduszki ortopedyczne. Są to modele zrobione z elastycznej pianki, które idealnie dopasowują się do kształtu głowy, szyi, ramion i barków, dzięki czemu głowa znajduje się na odpowiedniej wysokości i tworzy linię prostą z szyją i plecami. Poduszki ortopedyczne polecane przy kręgozmyku to między innymi:

• Poduszka Moore PerDormire – jest wykonana z wysokiej jakości pianki z pamięcią, która dostosowuje się do anatomicznej budowy ciała. Wysokoelastyczny materiał nie ogranicza krążenia krwi i sprawia, że mięśnie mogą się zrelaksować. Poduszka Moore PerDormire ma status wyrobu medycznego.
• Poduszka Astor PerDormire – posiada profilowane nacięcia i specjalne zagłębienie, dzięki czemu zapewnia właściwe podparcie kręgom szyjnym bez uczucia nacisku. Będzie to doskonały wybór dla osób, które szukają niskiej poduszki ze statusem wyrobu medycznego.
• Poduszka TEMPUR Original™ – ma wyjątkowy kształt, który odpowiada naturalnej linii, jaką tworzy głowa, szyja i ramiona w czasie snu. Twarda poduszka świetnie sprawdza się w przypadku osób śpiących na boku lub na plecach. Umożliwia przybranie prawidłowej pozycji i skutecznie redukuje naciski.
• Poduszka Anatomic Curve Technogel – to model o ergonomicznym kształcie i właściwościach chłodzących, który zapewnia wyjątkowy komfort w trakcie snu. Lekko podniesione krawędzie doskonale dopasowują się do ramion, a środkowa część poduszki pomaga wygodnie oprzeć głowę na wyprofilowanej powierzchni. Poduszka Anatomic Curve Technogel ma status wyrobu medycznego i ułatwia prawidłowe ułożenie ciała w trakcie snu.

Jak zapobiegać bólom kręgosłupa?

Na kręgosłupie opiera się całe nasze ciało, więc dbanie o niego jest niezwykle ważne. Jeśli chcesz skutecznie zapobiegać bólom kręgosłupa lub złagodzić nieprzyjemne dolegliwości, zapewnij sobie odpowiednie warunki snu. W nocy organizm odpoczywa i zachodzą w nim istotne procesy regeneracyjne. 

Dobry materac i poduszka ułatwiają przybranie prawidłowej pozycji i znacząco zwiększają komfort snu. Jest to nieocenione wsparcie dla osób cierpiących na kręgozmyk lub inne schorzenia kręgosłupa. Szeroki wybór wysokiej jakości materacy i poduszek znajdziesz w naszym sklepie. Zapraszamy!

Kręgozmyk – jak spać [infografika]

Bibliografia:

Portal Świat Zdrowia, Kręgozmyk – czym jest i jak złagodzić ból? (dostęp 01.08.2024).

MTS Holistic Therapy, Kręgozmyk – jak załagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego? (dostęp 01.08.2024).

Gamma Sport Clinic , Kręgozmyk (dostęp 01.08.2024).

Jak spać przy kręgozmyku – najczęściej zadawane pytania [FAQ]

Jak spać z bólem kręgosłupa z powodu kręgozmyku?

Najbezpieczniejszą pozycją w przypadku bólu kręgosłupa jest ułożenie ciała na boku i lekkie zgięcie kolan. Biodra powinny być utrzymane w linii prostej, a ręce należy delikatnie zgiąć w łokciach i trzymać przed sobą.

Czego nie powinno się robić przy kręgozmyku?

Osoby cierpiące na kręgozmyk nie powinny długo pracować w zgięciu i wykonywać ruchów przeprostnych oraz to ważne, aby unikały gwałtownego skręcania tułowia w jedną stronę i nadmiernego obciążania jednej strony ciała.

Kiedy boli kręgozmyk?

Ból najczęściej pojawia się w momencie wyprostu pleców. Jest odczuwalny podczas leżenia na brzuchu i unoszenia tułowia do góry lub patrzenia w górę. Z czasem nieleczony kręgozmyk może także powodować trudności z poruszaniem się i wykonywaniem codziennych czynności.